01 februari 2014

Transparantie

“Geluk is als je voor elkaar een beetje transparant wordt.” 

                                                     Huub Oosterhuis                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                  

Miscommunicatie, langs elkaar heen praten. Schering en inslag. Klokkenluiders (whistleblowers)die hun nek durven uitsteken om Orwelliaanse spionage- en afluisterpraktijken en fraude aan de kaak stellen. Inlichtingendiensten (maar denk ook aan Facebook, Google en Wifi tracking), die hun boekje te buiten gaan. George Orwell waarschuwde in zijn roman 1984 al voor de trekken van een politie staat/dictatuur. Big Brother is watching you.

Ik noem een paar mensen die al dan niet recent aan de bel trokken. Bradley (nu: Chelsea) Manning, Julian Assange (WikiLeaks) , Edward Snowden (VS, NSA; met de dood bedreigd!) en in Nederland bijv. Ad Bos, de bouwfraude. Personae non gratae. Uit de gratie geraakte querulantjes, beticht van een canard. Gedemoniseerd. Terwijl ze het morele conflict tussen eerlijkheid, rechtvaardigheid en loyaliteit aan anderen met lef (Hebr. lev = hart, dus: moed) aangingen. Ze lekten informatie. Politieke commotie. Moedige mannen die hun reputatie en baan op het spel zetten en verloren. Watergate, sjeikgate. Het FC Den Bosch-bestuur zet, geënsceneerd door PoWNed (News), de goede naam van hun club, de club zelf spelers in de etalage, in de uitverkoop. Ten faveure van eigen gewin. We moeten het licht doorlaten in het duister van de vele schandalen die hedaglicht niet kunnen verdragen. Een super(quantum)computer moet veiligheidsmethoden gaan kraken. Let op AIVD, er is in NL een Wet op onze privacy. Verkwansel deze verworvenheid niet.

Banken, woningcorporaties, pensioenfondsen en de overheid moeten doorzichtig voor hun burgers zijn. Concrete voorbeelden waar het faliekant is misgegaan zijn de banken (kredietcrisis) en Defensie. Bij de laatstge noemde is de beerput recent opengegaan en de odeur is affreus: Doofpotaffaires. Onze overheid die misdaden tegen de menselijkheid in Indonesië heeft verzwegen. Ze had een Januskop (notabene symbool van goede voornemens!) en liet ons haar lelijke smoel zien.

Investeer in menselijk kapitaal, in onderwijs, in zorg, in ouderen, die NL na de tweede WO weer heb ben opgebouwd. Maak communicatielijntjes zo kort mogelijk, zodat het niet via te veel schijven of loketten gaat. Het transparant voor de burger wordt om iets aan te vragen. De economie heeft, om te groeien, ook transparantie en daarmee vertrouwen en draagvlak in de politiek nodig. Het moet zo licht doorlatend als de glas-in-lood-ramen in de kathedraal in Chartres (zie beneden) zijn. Wees integer, geef openheid van zaken, roddel niet achter iemand zijn rug om. Zo kun je mensen helpen, helen waar pijn is, troosten waar verdriet is. “Zoek de mens achter elk gezicht”, dichtte Phil Bosmans.Je medemens zien met de ogen van je hart: Zonder vooroordelen, stereotyperingen, iemand ontmoeten. Door actief naar hem te luisteren, naar wat hem beweegt, bezielt en bezighoudt. Lucide, licht doorschijnend. Net als sexy lingerie van transparante stoffen (bijv. voile, chiffon, tule kant en ruches). Maar … dan mag het wat te raden overlaten, toch?

Transparantie verdient een faire kans in een wereld waar in mensen hun donkere kant laten zien. Licht door laten om open- en duidelijkheid te scheppen, een klimaat, een sfeer waarin wij allen goed kunnen gedijen. Laat de Geest van waarheid er doorheen waaien. Eerlijkheid duurt het langst. Al is de leugen nog zo snel, de waarheid achterhaalt haar wel. Van een beetje transparantie word je gelukkig, volgens Huub Oosterhuis.

Een beroemde kunstenaar verwoordde het op zijn eigen manier:                                                                                                                                                                    

“Je eigen aannames zijn de ramen waar je door kijkt. Maak ze af en toe schoon. Anders komt het licht niet naar binnen.”                                                                                                                                                             Michelangelo

Jean-Paul Kruk

Reageren? e-mail:

01 juni 2014

Spiritualiteit

“Zoek liever in je de rust en sla het op in de schatkamer van rust. Alle rijkdom van land en zee wegen niet op tegen een trouw hart … ”

Elk mens is (een) spiritueel (wezen). Spiritus (< Lat) betekent: adem en geest. Spiritualis heeft Christelijke wortels (N.T.): iemand wiens leven wordt bepaald en beÏnvloed door de Heilige Geest. Spiritualiteit kenmerkt zich door eenvoud en barmhartigheid. Vanuit deze grondhouding zetten wij ons in voor onze medemens in nood. Spiritualiteit gaat over dat wat je beweegt, dat wat zin geeft, betekenis geeft aan je leven. Kortom: een geestelijke levenshouding, die je inspireert en tot daden aanzet. In de 20e eeuw maakte spiritualiteit een revival, een opleving, door.

Als wij gaan shoppen op de reli-markt, komen we de vele gezichten van spiritualiteit tegen. Van “nieuwe” of “moderne” spiritualiteit”, “De kracht van het NU” (Eckhart Tolle), “Een cursus in wonderen”, “The Secret” tot mystiek (chr. bijv. Theresa van Avila; Joodse, de Kabbala; Isl. Soefisme, zie citaat) en Oosterse religie/filosofie(bijv. Hindoeïsme, Boeddhisme). Diversiteit kleurt het spirituele landschap.

Kernbegrippen van (moderne) spiritualiteit zijn verbinding, waarden, groei en perspectief. Wat is de zin, het doel van ons leven? Wat is onze missie en wat onze eindbestemming? En route door het reli-landschap zou je jezelf wel eens kunnen verrassen. De ene mens zal de reis solo maken en een “beleving” vinden, balsem voor de ziel. De ander ontmoet onderweg pelgrims (El Camino, Santiago). Voor een derde hoeft het niet. Kijk naar wat er bij jou (w aard) past of en waar je gaat winkelen in de reli-supermarkt. Contact zoeken met je binnenste en je binnenkamer: het innerlijk kompas dat je stuurt. Graven in de schatkamer van spiritualiteit: “delf mijn gezicht op en maak mij mooi.”

Hoewel georganiseerde godsdienst op zijn retour lijkt, is er honger naar spiritualiteit: in China maakt het christendom een enorme groei door. Over de hele wereld verbinden mensen van verschillende komaf zich met elkaar. Religieuze waarden zijn universele waarden. In stilte retraites vinden mensen zichzelf. In contemplatie, rust en reflectie. De hausse aan tv-programma’s op het gebied van spiritualiteit is treffend: van In het spoor van Franciscus van Assisi, de Kloosterserie 2014, De Bijbel, Op zoek naar God, tot Bakkie Troost. Luikjes op de eeuwigheid. Perspectief, hoop voor de toekomst.

Het eeuwige spanningsveld tussen leer (dogmatiek) en leven (praxis) doet zich, ook in mijn persoonlijk geloofsleven gevoelen. Zelf koppel ik spiritualiteit (verticale lijn)aan maatschappelijk engagement (horizontale lijn): Horen is doen (Thora). Ben progressief, vrijzinnig in mijn geloofsopvattingen en sta open voor andersgelovigen - en denkenden. Leef in verbondenheid met anderen, ongeacht.

Roept Pinksteren (liturgische kleur: rood) ons hier ook niet toe op? Om ons met anderen te verbinden? Spiritueel leven betekent voor mij: gepassioneerd, gedreven, bevlogen, vanuit een rein, trouw hart en een zuivere, romantische ziel, leven. Ik probeer een vredesspiritualiteit, van de humaniteit en hoop, te vieren. En deze spiritualiteit vorm te geven met rituelen en symbolen. En U/jij?

“… Doe als Hafiz en wissel goud en parels voor een ziel voor zuiverheid.”

Soefi-dichter Hafiz (1320-1389)

Jean-Paul Kruk

Reageren? e-mail:

15 december 2013

EEN VEILIGE PLAATS

Momenteel moeten wij op zoek naar een geschikte school voor voortgezet onderwijs voor David. Alle 76 Amsterdamse VO scholen schrijven op hun website dat ze een veilige leeromgeving aanbieden.

Is kerkbezoek veilig? Ik lees in de Vogelvrije Fietser het verhaal dat er in Twente busjes rondrijden die tijdens een kerkdienst zo'n 10 e-bikes weghalen. Heel erg vervelend, maar daarmee zou ik kerkbezoek nog geen onveilige activiteit willen noemen.

Maar dat is wel eens anders geweest. Aangespoord door het prachtige thema van deze adventsperiode ben ik weer eens in de stamboom van de familie Ridderikhoff geklommen. Zo kwam ik terecht bij een documentaire van TV Oost waarin een oom van mij voorkomt (Gerrit Deen). Hoewel hij ondergedoken zat besloot hij op 20 februari 1944 vanwege zijn verjaardag naar zijn ouderlijk huis in Dedemsvaart te gaan waar Pa en Moe net op het punt stonden om naar de kerk te gaan. Gerrit ging ook mee; “Nou, dat lijkt mij niet zo gevaarlijk toe” , dacht hij. Maar ineens zei de dominee vanaf de preekstoel: “De vijand staat voor de deur” en dat was deze keer niet in overdrachtelijke zin bedoeld. Mijn oom, die de kerk goed kende, nam alle jongens die gevaar liepen mee de kerktoren in. Maar toen de kerk uitging keek iedereen nieuwsgierig naar boven dus het was binnen de kortste keren “boem, boem, Kommen Sie Draus”. De groep werd samen met opgepakte jongens uit de katholieke en de gereformeerde kerk naar kamp Amersfoort getransporteerd. In het totaal ging het om 14 jongens. Daar moesten de zondagse kleren uit en een boevenpakkie aan. Mijn oom kreeg zijn stropdas niet snel genoeg los en daarom heeft men hem een gat in het hoofd geslagen. Om een lang verhaal kort te maken....de groep is naar maanden van ontberingen op de trein naar Duitsland gezet maar is bij het overstappen bij de Duitse grens gevlucht! Twee gereformeerde jongens durfden niet te vluchten en zijn omgekomen in Ravensbrück en Bergen-Belsen.

Is de kerk tegenwoordig een veilige herberg voor iedereen? Helaas niet. In het wereldhuis, eigendom van de protestantse kerk Amsterdam, hangen naast vluchtroutes bij brand ook aanwijzingen wat je moet doen als de vreemdelingen politie binnen valt. En, hoe onwaarschijnlijk ook, sinds 1980 mag de vreemdelingendienst ook tijdens een kerkdienst binnen vallen om “illegalen” mee te nemen uit ons midden. Dus kunnen kerken in Nederland helaas niet “een veilige leeromgeving voor iedereen” op hun website zetten.

Henny Ridderikhoff

01 december 2013

Groeibriljantje

 “ … We zijn bedoeld om te stralen …”

 Marianne Williamson

Het woord van 2013? Participatiesamenleving. Iedereen moet meedoen, jong en oud. Getalenteerd zijn, aanleg hebben voor iets. 4 jaar, een wonder- kind op de piano (Mozart, Wibi Soerjadi). Twee Deense natuurtalenten, Fischer en Ander sen, in de voetballerij: Groeibriljantjes. Songs op een CD die na een paar luisterbeurten uitgroeien tot juweeltjes. Wat er in zit, komt er uit. Op latere leeftijd ont- dekken ouderen hun latente (verborgen) talenten. Botvieren hun creativiteit en artisticiteit: schilde- ren, beeldhouwen, I(C)T - geen digibeet worden, anders verlies ik contact met mijn kleinkinderen - ,een vreemde taal leren , etc. Nurture versus nature, de opvoeding tegenover de omgeving. Je moet wel de kansen krijgen en grijpen om je te ontwikkelen, om te groeien. Als mens (skills, tools, know how), maar ook geestelijk, in het geloof. Weten waar je roots liggen. Geworteld en geaard zijn. Groeien in eigen kunnen (competenties) en kennen. Inzicht krijgen in wat je fortes (sterke kanten) en zwakke kanten zijn. In hoe andere mensen in elkaar steken. Hoe het in deze wereld werkt. Zelfliefde komt voor naastenliefde: Om van een ander te houden moet je eerst jezelf aanvaarden, zoals God jou, Zijn kind, aanvaard heeft. Als docent in het onderwijs leer ik mijn leerlingen en cursisten dat ze fouten mogen maken (dictee: spelling), maar dat ze daar wel van moeten leren. Door schade en schande wijs worden. In een Spartaanse, harde leerschool die het leven soms kan zijn. Kleur beken nen. Zondigen is letterlijk: je doel missen. Je fouten, gebreken en onvolkomenheden horen echter bij jou. Je moet ermee leren leven. Genade, “onverdiende goedheid”, zeggen sommigen en vergeving , maken dat we steeds weer met een schone lei mogen beginnen. Een nieuwe schepping, die in het Licht en het Leven staat. Die Jezus navolgt. Met vallen en opstaan. Ieder mens komt op een gegeven moment in zijn leven op een kruis punt te staan, een point of no return: Doet aan soul-searching. “Onderzoek alle dingen en behoud het goede.” (Paulus). Groeibriljantjes, parels van grote waarde, zijn ook mensen die door diepe dalen heen, lijden, kopje onder dreigen te gaan, maar toch weer bo- ven komen. Getekend door het leven, ge krast, scheurtjes en littekens opgelopen, maar ook nieuwe inzichten en levenswijsheid opgedaan. Bitter, maar niet verbitterd. Zoet, maar niet zuur. Positief, maar niet cynisch. Het is goed toeven in het gezelschap met deze mensen die in gesprekken graag de diepte ingaan. Je kunt van ze leren, van het groei -en leerproces dat zij in hun leven hebben doorge- maakt. Uit de cocon heeft zich een vlinder, symbool van eeuwig leven, ontpopt. Je ontwikkelen, groeien in het leven, in het geloof, is een zegen. Waarmee je anderen tot zegen kunt zijn. Je per- soonlijkheid en karakter ontplooien. In verwachting leven en uitzien naar Zijn komst: Advent en Kerst. Groeibriljantje worden en tot zegen zijn. Groeien is een beter mens worden. Samen het Licht en het leven vieren, naar Gods plan. Schitter en word wie, wat je wilt zijn.

Shine: “ Wherever you go/ You shine …/Anything you want to be/ Be/’ Cause you give me hope when you shine.” (Tekst van Charles & Eddie). Of, in de kerstsfeer: … Schijn een lichie op mij, alleen …

Jean-Paul Kruk