27 Maart 2016 

Kwetsbaar, zacht, mooi: heb lief!

Het visioen van Jezus. Vreedzaam leven in een gewonde wereld.

In het slotakkoord van mijn vorige column, Overgave, refereerde ik aan de oudejaarsconférence van Herman Finkers, op 31 december 2015. Zijn appèl, oproep, voor kwetsbaarheid, zachtheid en schoonheid, en … heb elkaar lief, resoneerde, echoëde, lang na in mijn hart en mijn ziel.                  

Kwetsbaarheid ziet men vaak als een zwakte, terwijl het toch echt je forte, je pluspunt, en een kracht kan zijn. De Amerikaanse auteur, Brené Brown, schreef er twee boeken over, De Kracht van Kwets-baarheid en De Moed van Imperfectie. Showdown time. Een confrontatie met jezelf. Niemand weet wat we moeten doen met de gebrokenheid van en het leed in onze wereld, Weltschmerz, de pijn van het Syrische en Belgische volk. De condition humaine … Collectief rouwen. Misschien dat dit alles ons juist terugbrengt naar gemeenschap. Een gemeenschap van verstandelijk beperkten en niet-beperkten, zoals de Ark (Frankrijk, Canada, Henri Nouwen: Toronto, Daybreak, enz.). Waar mensen de schoonheid van het leven vieren (Kerst, verjaardagen), een cadeau voor de gemeenschap zijn. Een spiegel voor ons. Een teken van hoop, het is mogelijk, om elkaar lief te hebben.

Zacht(moedig)heid. Mozes, toch ook een geweldenaar, hij doodde onder meer een Egyptenaar, wordt in de Bijbel “de zachtmoedigste mens” genoemd. In de Bergrede, Mattheüs 5: 5, zegent Jezus de zachtmoedigen: “Gelukkig zijn de zachtmoedigen, want zij zullen de aarde bezitten. Stanley Auer was een, gepensioneerde, hoogleraar ethiek en Jean Vanier, priester-auteur, oprichter van de Ark-gemeenschap, houden in een boek met dezelfde titel als de zaligspreking een pleidooi voor zachtmoedigheid. Beiden staan in de pacifistische traditie. In mensen met een beperking ziet Jean Vanier kwetsbaarheid, zachtmoedigheid, tederheid en liefde belichaamd. De Ark-gemeenschap staat voor een tegencultuur: vertrouwen, nederigheid en het leven om-arm-en. De kern van deze spiritualiteit is dat God wil waar ik ben. Jezus laat ons ontdekken dat er een andere weg is, uit de macht-door-ge-weld, een weg van delen en compassie. Zachtheid wekken is liefde in je hart toelaten.

Schoonheid. Er is zoveel schoonheid te zien in mensen, de natuur, in literatuur/poëzie, muziek en kunst & cultuur. Een lappendeken. Een schilderspalet. Het begrip Ubuntu, verbondenheid, sluit hierop aan. Het maakt dat we denken in wij, Nederlanders, in plaats van in wij (Nederlanders) zij (moslims/allochtonen), polariseren en een wig drijven in de Nederlandse samenleving. Net als het inclusieve denken van de tegendraadse Jezus: van mensen houden zoals ze zijn. Niemand uitsluiten.

Pasen is een venster naar de hemel. Wij voelen de kwetsbaarheid van het gebroken lichaam van Je-zus (Pièta), maar ook zijn zachtheid en schoonheid: van gebroken, gewonde mensen transformeren wij, door Zijn helende en verzoenende lijden (Passie) in liefde. Daarom kunnen The Passion en de Matthaüs Passion, met het Erbarme Dich als het kloppende hart, naast elkaar bestaan. In een gewelddadige wereld zijn All you need is love en Kijken in de ziel levensvatbaar: liefde en compassie vor-men een onlosmakelijk, hecht paar!

Het is zinvol de focus van onze aandacht te richten op een authentieke levensstijl waarin we ons open, kwetsbaar en tolerant opstellen, zacht(moedig) en teder zijn t.o.v .onszelf en anderen, oog en oor hebben voor schoonheid en God en onze naaste liefhebben als onszelf.

Jean-Paul Kruk

Reageren? e-mail:

10 januari 2016 

Overgave

The more you go with the flow of life and surrender the moment to God/and the less you seek constant clarity,/the more you will find that fabulous things start to show up in your life.”                                                                                                                                                                                                                                        

Mandy Hale

Je onderwerpen, overgeven aan Allah, God. Dit is de betekenis van het woord Islam. Uit vrije wil, een geschenk van God, onderwerpen wij ons aan (het gezag van) God. Net als kinderen zich in het volste vertrouwen overgeven aan de liefdevolle, tedere zorg en de volledige toewijding van hun ou-ders. Die immers het beste met hen voorhebben. Zelfs als hun kroost gaat puberen, tieners recalci- trant zijn en weerstand oproepen zijn ze er voor hen. Als je (opr)echt van iemand houdt, is er niets mooiers dan je zelf helemaal – emotioneel, psychisich, mentaal, fysiek en seksueel – aan je geliefde over te geven. Samen te smelten, in je partner op te gaan en één te worden. Zo ont-moet-te ik even na medio juli 2014 Kim Moreau, mijn ware liefde, op Facebook. Ik “moest” haar een half jaar later, tegen mijn zin in, loslaten. Ook dan moet je het overgeven, je verdriet ten spijt. Tijdens de feestda- gen in december mis je haar en je andere dierbaren het meeste. Doet het zich gevoelen dat je de sole surivor van je kerngezin bent. Als de tijd daar is dat je van je levens partner of familieleden afscheid moet nemen, zul je hem, haar, hen moeten loslaten. Nooit voor de volle 100%, want hij, zij is, zijn inherent deel van jou geworden. En je gelooft dat je hem, haar weer zult zien in het hiernamaals. Liefde overstijgt het graf, de dood. “Dood, waar is uw prikkel? ... In Christus zijn wij allen overwin- naars”. Bakkie troost. Liefde (Gr. agapè) is je on-voorwaardelijk, belangeloos, onbaatzuchtig, over geven aan je wederhelft, je spiegel, je praatpaal en klankbord. Maar ook aan God. Het laatste wordt door mystici soms zelfs beschreven als een erotische, intieme ontmoeting van God met de mysti cus/a. Is alles toegestaan in oorlog en vrede en moet je je overgeven? “ We will never surrender” (to the Nazis), zei wijlen Sir Winston Churchill vurig en met verve. Dietrich Bonhoeffer laveerde in zijn boek Verzet en Overgave tussen droom en daad. Als je je zoals de reiziger in de Bijbel onderweg wordt overvallen, ben je overgeleverd aan de genade en de barmhartigheid van anderen. Kennelijk niet van de priester en de Leviet, maar van de Samaritaan, met wie Joden niet omgingen. Overgave willens en wetens. Jezus, in stervensnood, was bang, een geestelijke marteling, in de laatste uren van zijn leven. Hij wist echter wat zijn missie was en moest zich overgeven aan de wil van God, Zijn Vader.

Het kan zijn dat je schademomenten, breuken, in het verleden emotioneel moet verwerken en losla ten om in het moment, in het hier en nu, te kunnen leven. Om te kunnen genieten van de droom (“… fabulous things …”) die zich dan in je leven afspeelt. Je overgeven, loslaten, is erop vertrouwen dat het goed komt. Overgave is een kleinood, een juweel dat je moet koesteren in de schatkamer van je leven. Als je te krampachtig aan iets of iemand vasthoudt, blokkeer je. Een valkuil. Als je je over- geeft aan God, de Vader, treedt in de voetsporen van Jezus Christus, je Heer en Heiland, weet je in- tuitief dat het goed komt. Dit is Gods -en geloofsvertrouwen. Geeft een boost aan het begin van dit nieuwe jaar: Go with the flow of life! “Kwetsbaarheid, zachtheid en schoonheid. … Heb (elkaar) lief”, waren de alleszeggende woorden in het slotakkoord van cabaretier Herman Finkers in zijn oudejaars conférence, oudejaars avond 2015. Mogen deze woorden resoneren bij velen in 2016. Amen. Een be-amen: Moge het zo zijn. Alles is genade.

“Oh, the sweetness of giving in, of full surrender”.

Sebastian Faulks              

Jean-Paul Kruk

Reageren? e-mail:

22 november 2015

Beziehungen

Wat ten onrechte niet in de geschiedenis boekjes staat vermeld is dat ik mede veroorzaker ben van de val van de muur. In de jaren 80 bezocht ik menigmaal de socialistische heilstaat met als doel, zo staat het tenminste in mijn dagboek, zo vaak door de muur' te gaan tot er alleen nog maar een gatenkaasachtig skelet zou overblijven en de muur vanzelf in zou storten.

Wat mij uit die bezoekjes aan de DDR is bij gebleven is dat de mensen het daar altijd over Beziehungen hadden. Om te worden "ingeloot" voor een studie die enigszins binnen je interesse gebied lag, voor een baan waar je echt wat te doen had, voor het verkrijgen van een schaars goed, overal waren Beziehungen voor nodig.

Nu is in Nederland ook de tijd van de broodnodige Beziehungen aangebroken. Tenminste voor vijftigers die ongewild werkloos zijn geworden zoals ik. Momenteel zit ik in een traject dat heel hoopvol "van werk naar werk" heet. In een klas vol lotgenoten wordt ons uitgelegd hoe belangrijk netwerken is, ook via het internet. En zo zit ik ineens, ondanks mijzelf, op zo'n netwerksite waarover ik altijd zei dat ik al genoeg live contacten had en digitale contacten er echt niet bij kon hebben. Maar ik vind het leuk! Nooit geweten dat Jantje en Pietje ook contact hebben met Marie. Hoe kan dat nou dat iemand die ik ken in Rotterdam net als ik ook contact heeft met die persoon uit Brummen? En die klasgenoot van vroeger blijkt dezelfde richting op te zijn gegaan als ik, wie had dat gedacht? Het blijkt toch weer gewoon om contacten tussen mensen te gaan. Heerlijk.

Natuurlijk is mijn uiteindelijke doel om een leuke nieuwe baan te vinden maar voor iemand die in staat is muren om te gooien is dat natuurlijk maar een koud kunstje. Ich shaffe das.

Henny Ridderikhoff

Reageren? e-mail: 

25 oktober 2015

Stilte is zuurstof voor de ziel

"Ik ben stil geworden/ Ik heb mijn ziel tot rust gebracht/Als een kind op de arm van zijn moeder/als een kind is mijn ziel in mij." (Psalm 131)

Een fantastische paradox: "Stilte, jij bent het mooiste, wat ik ooit heb gehoord." (Bas Paternotte)

Stiltemoment. Weg van de ruis, de waan van alledag. Van de hectiek, het jachtige bestaan. En van de kakofonie, lawaai. Dit schuurt. Even op-adem-en. Rust vinden. Puin ruimen. Opge-ruim-d, in je hoofd, staat netjes. Op stilte-retraite gaan, in een klooster. Stilte binnen de muren. Contemplatief bidden is zuurstof voor de ziel. Mediteren, aan yoga doen. Dichterbij jezelf komen. Nader tot U, dichterbij bij God komen (Gerard van het Reve). Er bestaan zelfs "een filosofie van de stilte" en een cultuur van de stilte: de weg naar een ver-stil-de geest, innerlijke stilte. Voor je vlucht je momentje in het stilte cen trum op Schiphol pakken. Stilte is (een ingang tot) God, in de natuur (Transcendentalisme in de VS). De magie van het bos, de heide, het strand/de zee heeft een heilzame, rustgevende werking op ons gemoed. Door de stilte sta je meer open voor je habitat, de natuurlijke omgeving waarin je je be- weegt. En maak je ver binding met de natuur door al je zintuigen te gebruiken. Door te zien, te ho-ren, te ruiken, te voelen, te beleven en te ervaren. "Stilte verlicht het leven" was een gevleugelde uitspraak van Mahatma Gandhi. De Stiltedag: stilte verbindt. Een stiltewandeling maken. Ver-stil-len. Het Ont-haast-pad in Amsterdam-centrum wandelen.

"God, stem in de stilte/ doorbreek het lawaai/ om uw roepen te verstaan/om te ontdekken wie wij zijn." "Zelfs de stilte heeft haar taal. Zij kan bidden; zij kan zich doen verstaan." (Torquato Tasso).

Stilte, als vorm van therapie? Kijken met de ogen van ons hart (De Kleine Prins in Antoine's Saint-Exupéry's kinderboek Le Petit Prince), in ver-wonder-ing om het leven. Het sacrament van de stilte. Jezus zocht, ver-doof-d door ingrijpende gebeurtenissen in Zijn leven (bijv. de dood van zijn vriend Lazarus) ook regelmatig de stilte op. In de woestijn. Een oase van rust. Het was essentieel voor de manier waarop Hij leefde, sprak en handelde. Jezus zocht contact met God. Hij had Gods wijsheid, kracht, troost en bemoediging nodig om te zijn wie Hij was en is. In de leegte, in de stilte, is God te ervaren (Meister Eckhart: "In de stilte spreekt God."). De stilte brengt rust in ons leven en stelt ons open om te ontdekken wie God is en wat Hij wil zeggen: "... stem van de stilte/ breek de verdoving/ om de vriendschap te verstaan/om te weten hoe te leven ..."

Rusteloosheid is een lawaai van deze tijd. Veel mensen geven aan dat ze niet meer stil kunnen zijn. Het is moeilijk om te luisteren naar Gods stem. Ons innerlijk kompas. Om even tot jezelf te komen. Nauwelijks mogelijk om God een plaats in je leven te geven. Heb jij ook zo'n behoefte aan stilte? Dan moet je die oefenen. God vinden in de stilte. Om stil van te worden. Een stiltedagboek bijhouden. "... stem uit de stilte/spreek ons aan/bevrijd ons om te gaan/ Amen. Yko van der Goot.

Wijlen Joost Zwagerman zoekt de stilte op in zijn laatste boek, De stilte van het licht. Over schoon- heid en onbehagen in de kunst. Een stilleven. Louter stilte of veronderstellen van stilte. Hoe ziet stil- te er uit? Hoe druk je afwezigheid van geluid uit, vang je het in een beeld? Is stilte niet tijdloos? Stilte is meer dan het ontbreken van geluid. Er bestaan ook stiltes die spreken, die kijken met open ogen. "Wees stil en wacht. Onderga. Neem deel. Het licht, het zaad, de wind, de wolken en de aarde. Er ge- beurt iets. Altijd. Overal. Een doorkijk, luister daar voorbij."

Jean-Paul Kruk

Reageren? e-mail: