17 December 2011
Gevoel en verstand: twee tegenpolen?
Alles moet in onze samenleving heel rationeel, verstandelijk worden georganiseerd. Alleen zo kun je concurrentie de baas blijven. Het verstand; daar draait het om. Ook in je mens-zijn? Gelukkig heeft een mens naast zijn verstand ook nog zijn creativiteit, zijn sociale instelling en zijn gevoel, zijn emoties.
Emoties? Dat woord is afgeleid van het Latijnse woord movere wat bewegen betekent. Wat beweegt ons mensen eigenlijk; wat drijft ons? Macht, geld, bezit, lust, geluk, waardering? En welke emoties spelen daarbij een rol? Ergenis, jaloezie, haat, agressie, vreugde, verdriet, rancune, blijdschap, inlevingsvermogen?
Verstand en gevoel (emotie) zijn dat twee tegenpolen of vullen ze elkaar juist aan? Die vraag stellen is haar eigenlijk al beantwoorden. Geef je emotie een duidelijke plek in je denken en rationeel handelen en zorg ervoor dat noch je verstand noch je gevoel domineert.
Probeer een balans te zien vinden tussen gevoel en ratio: dan kan 1 en 1 geen 2, maar 3 zijn/worden. Vanuit rekenkundig oogpunt een onzinnige en onverstandige conclusie, vanuit medemenselijkheid een mogelijkheid. Met je ratio, verstand alleen ben je er niet. Een ieder die de dood van een familielid meemaakt, zal dit beamen.
Het is opvallend dat de evangelisten bij het optreden van Jezus ook over diens emotie verhalen. Als Jezus met zijn discipelen naar het plaatsje Naïn wandelt en daar een begrafenisstoet ziet, dan wordt hij met ontferming bewogen, krijgt medelijden, laat zijn gevoel spreken (Lucas 7). Als hij het verdriet ziet rondom het overlijden van zijn vriend Lazarus, dan huilt Jezus (Johannes 11). En wat te denken van de woede over de geldwisselaars in de tempel (Mattheus 21). Kortom: Het is een menselijk wonder dat we niet alleen over ons verstand/gevoel beschikken maar ook over ons gevoel/verstand. Doorhalen wat niet van toepassing is.
L.C.S.