Op verzoek dit najaar een cursus over “symbolen in de bijbel”. Wat zijn symbolen? Ons woord symbool komt van het Griekse werkwoord “sumballo”, dat samenbrengen of verenigen betekent. In één woord komen meerdere betekenissen samen, bijvoorbeeld een letterlijke en een figuurlijke betekenis, zodat we erop moeten letten niet over de ‘diepere’ betekenis heen te lezen. De woorden zijn dan verwijzingen naar iets anders. Nu is spelen met symbolen en betekenissen een hachelijke zaak. In de kabbalistiek en ook in allerlei hermetische systemen is alles symbolisch en is de ‘andere wereld’ waarnaar de symbolen veranderen de eigenlijke. Dat lijkt mij niet juist. Het is geen truc! Maar het helpt wel als we iets weten van de manier waarop de bijbelschrijvers met symbolen omgaan. Daarom behandelen we op drie avonden drie thema’s: getallen, persoonsnamen en plaatsnamen.
Getallen geven soms extra betekenis (vooral drie, zeven, twaalf) maar in het Hebreeuws (dat nog geen Arabische cijfers kende) is het extra gecompliceerd om dat ook de cijfers met letters worden geschreven a’= 1, b’= 2. Zodat als er een getal staat er soms ook een woord gelezen kan worden en als er een woord staat je ook de ‘getalswaarde’ van het woord kunt lezen (denk b.v. aan Openbaring en het getal van het beest).
Veel verhalen zijn niet historisch. De mensen in die verhalen hebben dan vaak een symbolische naam. Ze hebben die naam niet, omdat ze toevallig zo heten, maar omdat de schrijver met het geven van de naam iets over zijn persoon wil vertellen Nabal b.v. betekent ‘dwaas’ en het is dan ook onvoorstelbaar dat hij in het verhaal verstandig op zal treden.
Wat voor persoonsnamen geldt, geldt ook voor plaatsnamen. Er is zoiets als ‘theologische aardrijkskunde’ een plaats heeft een naam om iets duidelijk te maken van wat er gebeurd is of staat te gebeuren. Het water van ‘mara’ (bitter) kon men niet drinken. En Egypte heet Mitsraïm (verdrukking). Soms dient een verhaal (een aetiologie of oorzaaksverhaal) om de (vermeende) oorsprong van een plaatsnaam aan te geven, soms is de naam van een plaats een voorteken van wat er gaat gebeuren. Zo moet je de woestijntocht van de Israëlieten (veertig jaar over een paar honderd kilometer) niet proberen op een atlas na te tekenen, maar moet je de stations zien, die gepasseerd moeten worden op weg naar het beloofde land.
datum: donderdag 19 oktober, 26 oktober en 16 november
tijd: 20.00 uur
plaats: De Opgang, Tussen Meer 68