Column De empathische samenleving

 De empathische samenleving

Een cultuur kan hoog heten, ook al brengt zij geen techniek en geen beeldhouwkunst voor. Maar een cultuur kan niet hoog heten, als zij de barmhartigheid mist.

Huizinga

Het gehalte van ons mededogen is de toetssteen voor de kwaliteit van ons eigen leven en voor het beschavingsniveau van onze samenleving. Waar mensen meedogenloos met zichzelf en anderen omgaan, glijdt een beschaving af naar barbarij, naar geweld.

 

In 2016 schreef Jesse Klaver (Groen Links) een boek met dezelfde titel als die van mijn column: een pleidooi voor meer empathie, mededogen en barmhartigheid in onze samenleving. De mate van presentie van deze waarden bepaalt mede de mate van welzijn en beschaving in een maatschappij. Een appel voor gelijke kansen en het overbruggen van tegenstellingen in onze gepolariseerde samenleving. Voor meer “wij” en minder “ik”, ego.. Je invoelen, inleven, invoelen in de ander, je verplaatsen in de ander, is één van de moeilijkste dingen die er zijn, maar een ‘must ’ om de ander te begrijpen. Voor intermenselijke relaties. Inlevingsvermogen verbindt onze harten.

 

Verschillende instanties delen volgens mij in de malaise. De Belastingdienst heeft meer (dere akkefietjes) op haar kerfstok. Van het etnisch profileren, tot het ten onrechte stigmatiseren van burgers als “fraudeurs”. Standaardisering in beantwoording van correspondentie, puur formeel, zakelijk en pragmatisch, in plaats van inhoudelijk op brieven ingaan, zich empathisch tonen. Ik zie en voel het bij andere instanties ook. Waarom niet meer de menselijke maat toepassen?

 

Hier valt een wereld te winnen. Ik pleit vurig voor een herwaardering van het hart, het gevoel, in plaats van puur te rationaliseren. Wil je ”wu wei’ (Chin. harmonie) eenheid, diversiteit en inclusiviteit nastreven, dan is balans van gevoel en verstand essentie. Het verstoren van het evenwicht schuurt: disbalans, chaos.

 

We hebben een nieuw beschavingscharme-offensief, een moreel kompas en dito, moreel gezag, moreel leiderschap nodig, Het upgraden van goede omgangsvormen- en normen (de Gulden Regel) zou dienstig zijn. Het oefenen in deugden, waarden (Galaten 5: 22, de vruchten van de Geest), deze internaliseren, ons eigen maken en cultiveren. Geloofsopvoeding. De schoolvakken omgangs- en burgerschapskunde zouden hierbij uitstekend van pas komen, door ze te verankeren in het curriculum in het onderwijs. Om jongeren zo voor te bereiden op het echte leven. Bovendien zou i.t.t. ontlezen, de belangstelling voor het lezen van boeken jonge mensen naast slimmer en grappiger ook empathischer maken. Gevoeliger voor het leed, de pijn en het verdriet van anderen. Wat ten bate komt van de kwaliteit van het goede leven, een betere sameleving en een mooiere wereld, in zachte pastels of regenboogkleuren. We geven elkaar het geschenk van onze zachtmoedigheid, onze authenticiteit..

 

 Jean-Paul Kruk