7 april 2012
Afgunst en Zelfkennis
Er is een kloof tussen de samenleving zoals die nu reilt en zeilt en een samenleving zoals we die graag zouden willen zien. Die spanning tussen ideaal en werkelijkheid is van alle tijden.
Velen hebben zich verdiept in het waarom van die kloof. Zo kwam men reeds in de middeleeuwen tot een opsomming van een zevental ondeugden (zonden zo men wil) die een blokkade vormden om tot een harmonieuzere samenleving te komen. Ik licht een ondeugd er uit: de afgunst ook wel jaloezie genoemd. Deskundigen vatten deze twee woorden niet als synoniemen op, maar dit terzijde.
De bekende middeleeuwse filosoof. en theoloog Thomas van Aquino omschreef jaloezie als het treuren naar aanleiding van het geluk van een ander.
Die treurnis kan verschillende oorzaken hebben. Men mist het bezit van een ander, maar evenzeer de status van een ander of de populariteit van die ander. Van al die mogelijke oorzaken zal best iets waar zijn. Belangrijker is natuurlijk de vraag: hoe is afgunst te verminderen of te voorkomen? Het antwoord op die vraag is eigenlijk niet zo moeilijk: door bij jezelf te rade te gaan. Welke waardevolle zaken/eigenschappen bezit jij waar anderen misschien jaloers op kunnen worden? Is je eigen verwachtingspatroon tussen wat je wilt en wat je kunt wel in evenwicht? En hoe is het gesteld met de balans tussen bezit/willen bezitten en geven?
In de bijbel wordt de liefde beschreven als niet afgunstig. Ook wordt in diezelfde bijbel geconstateerd dat er in de jonge christengemeente in Galatië ook al rivaliteit, tweespalt, gekonkel en jaloezie heerste. De apostel Paulus doet een oproep om in liefde en dus niet in afgunst te handelen en hij somt dan als, wat hij plechtig de vruchten van de Geest noemt, als voorbeeld van een ideale samenleving de volgende karaktereigenschappen van de mens op: vrede, geduld, vreugde, vriendelijkheid en zelfbeheersing. (Galaten 5: 2-24)
Dat laatste is alleen mogelijk als je over enige zelfkennis beschikt of wilt beschikken.
Een mens is nooit te oud om te leren.
L.C. S