14 januari 2012
Leef!
Zoveel soorten verdriet. Ik noem ze niet. Maar één, het afstand doen en scheiden. En niet het snijden doet zo’n pijn, maar het afgesneden zijn.
Maria Vasalis.
Het thema Leef! stond aan de wieg van de maand van de spiritualiteit in november 2010. Op tv en op bijeenkomsten werd er vorm gegeven aan hoe mensen leven: dealen met het verlies van een geliefde. Ik zag een sterke vrouw, Isa Hoes, die haar partner Anthonie Kamerling had verloren. En een jonge Syrische jongeman, zijn vader was in koelen bloede vermoord in de schietpartij in het winkelcentrum in Alphen aan de Rijn, die nog meer indruk op mij maakte.
Ook ik en vele anderen met mij verloren een dierbare, een geliefde: Op 10 augustus j.l. overleed mijn intens geliefde tweelingbroer Hans, op 53-jarige leeftijd. Waarom? Geamputeerd, in je eigen vlees gesneden (zie gedacht Vasalis). Je leert te relativeren. Niets lijkt meer belangrijk, want hij is er niet meer. Je komt in een diep dal terecht. Wie of wat trekt je hier uit? Je moet je dit emotioneel verwerken, je emoties de vrije loop laten. Een ritueel uitvoeren: een kaarsje branden bij een foto van je dierbare. Tijd voor jezelf nemen, in stilte, soms ook het gezelschap van anderen zoeken. Het verlies en gemis een plaats in je leven geven. Stapje voor stapje weer leren genieten van het leven, zoals men in Italië het al lang begrepen heeft: carpe diem. Pluk de dag, geniet van het leven!
Het Tropenmuseum presenteerde in het najaar 2011 de expositie: De Dood Leeft. Deze tentoonstelling laat zien hoe nabestaanden wereldwijd met de dood omgaan. Persoonlijke verhalen, bijzondere objecten, films en hedendaagse kunt tonen diverse opvattingen over de dood, het afscheid nemen, rouwen en herdenken. Tegelijkertijd was er in Het Nederlands Uitvaart Museum Tot Zover de tentoonstelling Afterlife – kunst over de eindbestemming te zien. Veertien internationale kunstenaars lieten hun licht schijnen over de dood en hetgeen daarop volgt. Het heeft mij aan het denken gezet over mijn leven. Verzorgd van de wieg tot het graf …
Onze Commissie Vorming & Toerusting presenteerde in november 2011 het thema: Hoe worden de doden opgewekt? Vooral nieuwsgierigheid en het kunnen (uit) wissselen van gedachten hier- over voerden de boventoon. Buitengewoon intrigerend. Op Eeuwigheidszondag, 20 november j.l. werden de namen van de overledenen voorgelezen in de kerk, is er tijd voor stil staan bij wie ons ontval=- len zijn. Een goede manier om onze geliefden te herdenken.
In de ware nood leer je je vrienden kennen. Een goede buur is beter dan een verre vriend. Praten met andere nabestaanden, ervaringsdeskundigen, het lezen van boeken. Je verdriet delen met anderen in een rouwgroep. Dit alles werkt troostend, zalvend, is balsem voor de ziel en een boost voor het hart. Je dierbare krijg je er echter niet mee terug. Heelt de tijd alle wonden, of is deze uitspraak een doekje voor het bloeden, een pleister op de wonde? Wil iedereen aan het einde van het einde van zijn leven niet kunnen zeggen: Ik heb eruit gehaald wat erin zit?
Het is goed te beseffen dat je het leven en de liefde vieren moet. Je leeft maar een keer: ashesto ashes, dust to dust … Het leven is vergankelijk, maar je geloof houdt je overeind: er is koffie, leven na de dood; wie gelooft, zal het eeuwige leven beërven. Dit is bemoedigend voor nabestaanden, die in een rouwproces zitten. Confuus, overmand door intens verdriet. Het leven is mooi, de dood hoort erbij. Leven in het Koninkrijk van God op aarde is echter ons finale doel, onze eindbestemming. Hart onder de riem, hart-verwarmend. We zullen elkaar weerzien, Hans! Dus: Leef!
Jean-Paul Kruk