Column De oude professor

1 januari 2017

Robert-Jan Bakker

De oude professor in het Nieuwe Testament

Tweede Kerstdag overleed de laatste hoogleraar van wie ik als student les heb gehad. 91 jaar geworden en vrijwel tot het eind goed ter been en helder van geest gebleven.
In Frankrijk vond ik een boek met de titel 'Waarom zijn er leraren?' Ik denk dat we allemaal zonder dat boek te lezen kunnen antwoorden op die vraag. Leraren en leraressen zorgen ervoor dat er niet alleen iets te leren valt, maar ook dat hun leerlingen zelf een iemand kunnen worden. Door de persoon die zij zijn en laten kennen. Zoals het evangelie laat zien, dat God mens wordt in een persoon. We hebben net weer die menswording van God gevierd. Deze heeft zoveel waarde omdat we ons bij alle verschillen kunnen vergelijken in dat ene van het persoon-zijn. Zoals we op een dag ontdekken dat onze ouders en leerkrachten gewone mensen zijn of waren. Dat we gaan zien hoe ook zij zich het bestaan alleen door persoonlijke ervaringen eigen kunnen maken? Zelfs Jezus leren we het beste kennen als we horen dat verdriet en angst hem niet vreemd waren.
Van veel mensen die ons les gaven, hebben wij specifieke eigenschappen en momenten onthouden. Zij hebben vroeger met nu en met onze toekomst verbonden. Hun ouder zijn stond in dienst van onze volwassenwording. Totdat rollen worden omgedraaid en de oude professor van negentig, als ik met hem afspreek voor een bezoek in de seniorenflat, waarschuwt dat ik me er niet te veel van voor moet stellen. Omdat de leerling van toen nog de vitaliteit heeft die hij daarvoor zo lang zelf had.
Juist bij de overgang van het oude naar het nieuwe jaar prikkelen deze gedachten tot nieuws-gierigheid naar hoe zich de komende driehonderdvijfenzestig dagen het oude en het nieuwe zullen mengen. In die wisselende rol van leerling en leerkracht.

  

R.J. Bakker

 

 Reageren? e-mail:

Column Diversiteit

20 november 2016

Jean Paul Kruk

Diversiteit

 

Kunstbende. Een plek voor tieners tussen 13 en 19 jaar, van verschillende herkomst om zich in de kijker te spelen. Jörgen Raymann gaf destijds het startsein voor Diversity. Een lovenswaardig initiatief om getalenteerde jongeren de gelegenheid te geven zich creatief en artistiek te uiten. Om ze een platform, een podium te geven. Muziek, zang, theater, en zo meer.

180 nationaliteiten in Amsterdam (nummer 1 in de wereld!) is een project waarin Amsterdam mers van verschillende komaf zich presenteren. Misschien heeft Amsterdam het modewoord diversiteit wel uitgevonden. Klinkt wat gechargeerd. Sommigen vinden het politiek correcte beleidstaal. Want waar het uiteindelijk om gaat is openheid, tolerantie.

Feit is dat NL in de 16e,, 17e eeuw, een smeltkroes van culturen, een blauwdruk van het moderne stadsleven vormde. Groei en bloei van de stad gingen hand in hand in de Gouden Eeuw. Een ‘melting pot’ (vgl. VS, Noord-Amerika), een kruisbestuiving van culturen, een caleidoscoop, een lappendeken (quilt), een mozaïekvloer. Een bont kleurenpalet. N.a.v. de verharding in de samenleving vierde Ieder1 op zondag 25 september 2016 diversiteit, verschillen in onze maat schappij. Inclusief een oproep. Voor positiviteit, inclusiviteit en verbinden. Een heuse Flower Powerparade die good will wilde kweken onder de bevolking. De huidige staat van Nederland?

Botsende, schurende culturen en etniciteiten. Steeds meer groepen hebben het gevoel dat ze er niet bij horen in de NL-samenleving. Sylvana Simons heeft zich aangesloten bij Denk. Zwarte Piet, geassocieerd met domheid, racisme, discriminatie en slavernij is allang een hot issue. Gebed zonder einde. Mijn suggestie: een regenboogpiet. De Regenboog staat voor Gods Verbond, van God met ons mensen. Verbindt hiermee ook mensen onderling met elkaar. Kan leven met de Schoorsteen/roetveeg Piet, al is hij wat saai, kleurloos. Feit is en blijft dat spanningen, maatschappelijk(e) onbehagen en onvrede, onze samenleving donker kleuren.

Behind every cloud there is a silver lining. Na regen komt zonneschijn. Wat ik maar wil zeggen is dat samen werken beter is dan ruzie maken. De Vredesweek 2016, met het motto “Vrede verbindt”, was hoopgevend. Op locaal niveau proberen groepen, bijv. Joden, Christenen en Moslims, elkaar beter te leren kennen, zich met elkaar te verbinden. Kleine-stappen-politiek. We moeten het maatschappelijke discours over gedeelde normen en waarden gaan voeren. Zodat elke in gezetene, elke burger, hij, zij wordt geacht de wet te kennen, weet waar hij, zij zich aan moet houden. Beschaving en respect voor elkaar zijn relevant.

Ook in de politieke arena en op de social media verhardt en verruwt de samenleving zich. Van hate-mails, bashen tot grof taalgebruik en krachttermen. A spiritual awakening. Een kairos-moment. Kleur bekennen. Een nieuwe vorm van zachtheid, van authenticiteit, van voelen met het hart, zijn meer essentie en urgentie dan ooit tevoren. Een tegenstem -, geluid- en cultuur in een gewonde, gebroken en gewelddadige wereld, die het spoor bijster lijkt. Of zich op de brede weg, ten dode opgeschreven, bevindt. Als lemmingen, de afgrond in. In plaats van op de smalle weg, en licht, liefde, heelheid, recht en vrede, ten leven. Dromer, visionair (à la John Lennon in Imagine of Dr. Martin Luther King’s I have a Dream)?

Diversiteit is een groot goed, want het doet recht aan een dwarsdoorsnede en het (latente) talent in onze samenleving. Bundelen van de zachte krachten. Om inspiratie uit te putten. Schilder je leven in regenboogkleuren. Een kunstwerk. Een schilderij. Een ansichtkaart om over naar huis te schrijven. Een klankensymfonie. Een boek. Om te signeren, samen onze handtekening onder te zetten!

 

Jean-Paul Kruk

 

Reageren? e-mail:

Column Berlijnsyndroom

2 september 2016

Henny Ridderikhof

Berlijnsyndroom

Ik heb de Berlijnse muur gezien! Als jongeren contactpersoon van de DDR-groep van de Rank (Nieuwegein) bezocht ik meerdere malen onze zustergemeente in Halle an der Saale. Later reisde ik als privé persoon in de DDR, wat nog niet mee viel van de staat kon ieder moment roet in mijn reisplannen gooien en werkelijk alles in de DDR was bedekt met en roetlaag. Ik zie mij nog zitten op de gang van een politiebureau.

Maar nooit eerder was ik in Berlijn. Dit vanwege de bezwerende woorden van mijn gastvrouwen en –heren dat "dáár niets te zien" was. Nu was ik er uiteindelijk dan toch. Was er tijdens de koude oorlog wellicht "niets te zien", nu kwam ik ogen tekort! Ik vreesde dat ik, zoals mensen in Jeruzalem soms overvallen worden door godsdienst waanzin, geschiedenisgek zou worden.

Alles leek goed te gaan, totdat ik mijzelf terug vond in een atoomschuilkelder. Beide dikke deuren van de luchtsluis waren dicht gevallen, ik ervoer een lichte vorm van claustrofobie. Bij een spookachtig schijnsel van blauwe noodverlichting zag ik rijen met bedden en stelde mij voor hoe ik hier twee weken zou moeten doorbrengen met weinig zuurstof, een extreem hoge luchtvochtigheid, en het idee dat boven deze bunker hoogst waarschijnlijk al het leven verdwenen was. Opeens hoorde ik vlak bij mij een stem….onmiskenbaar van een Russin! Zelfs toen ik wist dat deze stem afkomstig was van mijn gids in deze bunker, bleef mijn verwarring groot. Wie was er op het "slimme' idee gekomen om juist een Russin op de hoogte te brengen van alle ins- en outs van een atoomschuilkelder in West Berlijn?

Henny Ridderikhoff

 

Reageren? e-mail: 

Column BOTENPARADE

 28 augustus 2016

Robert-Jan Bakker

BOTENPARADE – zwaaien als hemelse groet

Drie weken geleden was er groot feest in Amsterdam. Vrolijke vanen aan de Sloterplas hadden het al wekenlang aangekondigd. Als hoogtepunt de botentocht door de Prinsengracht, volgens een formule haast te eenvoudig om waar te zijn. Op het water vrouwen en mannen, homo of hetero, die uitbundig zwaaien, als ze niet net een dansje aan het maken zijn. Op de wal honderdduizenden mensen. Ze staan of zitten op bootjes, klapstoeltjes, in een lantaarnpaal of aan open vensters van de grachtenhuizen. Minzaam kijkend of gereserveerd, maar meestal een gulle glimlach en armen die terugzwaaien.

Op nummer vier voer dit jaar de Wereld Godsdiensten Boot mee. Vooraan in de stoet nog net de grijze kuif van onze burgemeester te zien. Een Amerikaanse predikante die in Den Haag werkt had uit alle grote godsdiensten leiders en leken weten te vinden om mee te varen, inclusief een man uit het Humanistisch Verbond en een jonge, Franse imam, die terecht de aandacht trok vanwege zijn karakteristieke uitrusting en zijn ongehoorde durf. Begrijpelijk slaakte hij nadat we weer aangemeerd waren een zucht van verlichting, dat het zonder ernstige incidenten afgelopen was.

Aan weerstand immers nog altijd geen gebrek. De Amsterdamse pastoor die mee had willen varen, kreeg van zijn bisschop een verbod. Twee prachtmeiden op de boot vertelden dat ze uit hun evangelische gemeente waren gezet. Een pistool is niet nodig om vrolijke mensen kalt te stellen, zoals de Duitse taal het duidelijk zegt.

De botenparade, zo simpel als wat wij dagelijks doen: zwaaien. Waar die groet ontbreekt, is een relatie kapot gegaan of nooit gelegd. Zwaaien dat denken doet aan een scheppingslied van de kerk, over open ogen en open oren die de tekens van de Heer verstaan: dan is het aardse leven goed, omdat de hemel mij begroet.

R.J. Bakker

  

 Reageren? e-mail:

Column Wat is waarheid?

31 juli 2016

Jean Paul Kruk

Wat is waarheid?

Hij die niet kan liegen, weet niet wat de waarheid is”. Friedrich Nietzsche

Godsbewijs? De “historische” Jezus? Was Jezus getrouwd met Maria Magdalena en hadden zij kinderen? Overtuigde atheïsten, twijfelende agnosten.

Wat is waarheid? Pontius Pilatus waste zijn handen in onschuld toen Jezus, de Weg, de Waarheid en het Leven, voor hem stond. Er zijn ook mensen zoals Stefan Sanders, die schoorvoetend hun voet weer binnen de kerken durven te zetten. En verslag leggen van hun zoektocht in Trouw, mijn lijfkrant. Ik kan mij één uitzondering bedenken om de waarheid niet te vertellen. De “plicht” om te liegen. Om het leven van mensen te redden. Namelijk de ‘goede’ Amsterdammers in de 2e WO die met een stalen gezicht beweerden dat er geen Joden bij hen ondergedoken zaten. Na het bezoek van de Nazi’s kwamen de Joodse onderduikers echter uit de krochten van het huis tevoorschijn.

We leven in een wereld waar de leugen, de angst, wantrouwen en onwetendheid regeren. Matchfixing (voetbal), dopingschandalen (Rusland, cyclisme), gebruik van kankerverwekkende stoffen (Teflon, DuPont), frauduleuze wanpraktijken, belastingontduiking en oplichterij. Verrijking ten koste van en over de ruggen van anderen heen. Of, de wereld op zijn kop, Oliver Twist en zijn partners in crime, die, in opdracht van Fagin, alles moesten jatten (= handen) waar zij hun hand op konden leggen. En zo zijn er ook de moderne Robin Hoods die van de nieuwe rijken stelen. En de nieuwe paupers die zich hiermee rijk rekenen. De Ware Religie, de Ware Islam, IS? Een deel van de islamitische oema (geloofsgemeenschap) heeft zich terecht gedistantiëerd van de wreedheden begaan door IS-aanhangers, in naam van Allah (uu akbar = God is groot). Een God van liefde en vrede, laat zich echter niet voor het strijdkarretje van mensen spannen.

Het begint bij de opvoeding. Kinderen in verantwoordelijkheid opvoeden. Ze leren eerlijk en oprecht te zijn. Kinderen kopiëren, imiteren het gedrag, het voorbeeld van hun ouders. In sommige landen bestaat het fenomeen kindsoldaten, jeugdige strijders (ook IS). Ze worden geïndoctrineerd, gehersenspoeld, om anderen te haten en te doden. Waar IS of onze overheid meent te moeten beschikken over het leven van haar burgers, in casu het leger, gaan zij hun boekje te buiten. Gaan zij op Gods zetel zitten. Het leven is een geschenk en het domein van God. Als Pandora’s doos eenmaal opengaat, de beerput, manifesteert alle ellende van de wereld zich. Zonder weerga. Mahatma Gandhi’s twee concepten om in te zetten tegen de Britse, koloniale overheersing van India, waren a-himsa (geweldloosheid) en satya-graha (waarheidsliefde). Een geweldloze strijd, inspanning voor een goede zaak, onafhankelijkheid, autonomie, kweekte veel good will bij de publieke opinie.

In Zuid-Afrika leidden Nelson Mandela en bisschop Desmond Tutu de Waarheidscommissie, die de doofpot moest openen, de waarheid boven tafel krijgen en moest resulteren in de ver-zoen-ing tussen zwarte en witte Zuid-Afrikanen. Ligt de waarheid in het midden of moeten we, coűte que coűte, aan waarheidsvinding doen? Geloofwaardig, integer zijn in een wereld waar de leugen regeert wekt in elk geval de indruk dat je uiterst best doet. Een leugentje om bestwil mag, denk ik, zolang we er de ander(en) niet door schaden. Dus niet: de waarheid geweld aandoen, maar hem uitspreken. Alleen niet, als je het leven van anderen kunt redden.

“Als je de waarheid vertelt, hoef je niets te onthouden”.

Mark Twain

 

Jean-Paul Kruk

 

Reageren? e-mail: