19 november 2011
Liefde in de liturgie is…….. Mi, fa
Het afgelopen jaar trok een advertentie voor de cursus de ideale hoveling mijn aandacht;” Het Boek van de Hoveling (Il libro del Cortegiano) van de 16de eeuwse Baldassar Castiglione vormt in grote lijnen de inspiratie voor deze zomercursus in Italiaanse sferen. Als Italiaans diplomaat die aan de grote hoven vertoefde, wist Castiglione als geen ander hoe de ideale hoveling geniet van de schone zaken des levens; muziek, dans, heerlijk eten en boeiende gesprekken – en dat alles natuurlijk in een ontspannen landelijke omgeving!”
Ik besloot om mij in te schrijven. Het bleek ook een cursus “de ideale adellijke persoon” te zijn. In de rol van hofdienaar heb ik gezongen en altviool gespeeld en als adellijke dame gedanst en lekker gegeten.
De balzaal aan het hof was één van de weinige plekken waar adellijke dames en heren elkaar konden ontmoeten. Het ging daar dus om de liefde.
Het eerste dat een zanger op zangles moest leren was om het verschil tussen mi en fa te kunnen laten horen. Muzieknoten werden toen nog niet met letters aangeduid, maar met ut, re, mi en fa. Aan die noten werden geen frequenties, bijv. 440Hz, maar klankkleuren toegeschreven. Aan de manier waarop een toon gezongen of gespeeld werd, moest je kunnen horen of het bijv. een mi of een fa was. Dat een muziekstuk eigenlijk niet op mi kan eindigen is ook voor onze moderne oren nog steeds waar. Een mi moet oplossen in een fa. Dan is het volmaakt. Een mi moest klinken als een stevige, een robuuste, een scherpe, een metalige, een sterke toon. Fa moest klinken als een zachte, een warme, een volle, een ronde toon. Mi was een mannelijke toon en fa een vrouwelijke toon. Liefdesliedjes kregen iets dubbelzinnigs door het gebruik van de tonen mi en fa in de melodie.
Het “Amen” na de zegen wordt vaak op mi, fa gezongen. Wat een mooie samenvatting van het evangelie en een dienst. Het gaat om de Liefde.
A.B.