19 februari 2017
Reiskoorts
“De kunst van het leven is thuis te zijn als men op reis is.”
Godfried Bomans
Een onbedwingbare lust, zucht om te reizen teneinde inspiratie op te doen voor het werk. De Hallen in Haarlem presenteerde vorige jaar de interessante expositie “ Reiskoorts”. Sinds 1850 gingen kun- stenaars op een zoektocht in het buitenland. Dit waren geen plezierreizen, maar artistieke werkrei- zen. Onrust was hierbij een wezenlijke factor. De inspiratiebron ‘in den vreemde’ kwam uit de kun stenaar zelf voort, uit een (kerkelijke) opdrachtgever. Vanaf het begin van de 16e eeuw groeiden de ze behoefte aan vernieuwing van de kunst en de daarbij behorende nieuwsgierigheid naar hoe colle ga’s elders te werk gingen. Een belangrijk reisdoel was Italië, met zijn antieke kunstschatten en mo- derne meesters als Rafaël en Michelangelo. In de periode vanaf de 16e eeuw tot in de vroege 20e eeuw bestond er een zekere consensus dat het voor kunstenaars zinvol en belang rijk was een reis te maken om elders te studeren (bijv. kunstverzamelingen bezoeken , les nemen, ec.). De thuisblijvers hadden uiteenlopende redenen om geen buitenlandse reizen te ondernemen. Jozef Israëls noemde zijn atelier zijn werkgrot, “die mij altijd wil binnen houden”. De kosmopoliet, de wereldburger, die Israëls was (en ik ook ben), had al vroeg de gewoonte om buiten te schetsen en te tekenen: “De straat is mijn huiskamer”. Van Amsterdam, Parijs, tot Rome en Batavia. Aan de andere kant opent reizen (net als Facebook) vensters op de wereld. Verruimt het je blik en verbreedt het je horizon. Je leert nieuwe talen, culturen en mensen kennen. In de film “The Bucketlist” maken de acteurs Morgan Freeman en Jack Nicholson, beiden ten dode opgeschreven, een wereldreis. Ze vinken hierbij ook een aantal reisdoelen af (bijv. pyramiden in Egypte, Franse Rivièra, Taj Mahal in India). In “The Sheltering Sky” reizen de acteurs John Malkovich en Debra Winger af naar Marokko. Om hun huwelijk nieuw leven in te blazen, te redden. Het inspireerde vele mensen ook tot dichten. In de zeventiger jaren, de 24/7 uurs economie, de rat race, depressie, burn-out, kwam het fenomeen ont-haast-en op. Een weekend of een midweek ontspannen in een hotel. De laatste 10 jaar is er een revival van dit fenomeen. Nu ook in de vorm van een retraite in een klooster, mediteren (Zen), yoga. Mensen zien het belang van tot rust komen in. Ze ontdekken de helende schoonheid van serene stilte, rust. Komen thuis. Bij zichzelf. Ik ook. Tenslotte het fenomeen levensreis. Een ontdekkingreis naar wie je bent, waar je voor staat. Je identiteit, een blauwdruk, je DNA. Symbool van zo’n reis (odyssee) en per- soonlijke groei is de Griekse held Odysseus geworden. Zijn omzwervingen werden door Homerus vastgelegd. Het doel van dit soort reisverhalen is ondergeschikt aan de reis. Denk bijv. aan pelgrime- ren op El Camino naar Santiago de Compostela, de queeste naar de Heilige Graal, etc. De reis levert geestelijke winst op. Wie je reisgenoten zijn, welke bagage jij meeneemt, wat je reisdoel is, bepaal je zelf: ik ga op reis en neem mee …
Levensreis
Onderweg door je leven lopen mensen een eindje met je op
De meesten slechts heel even
Een enkeling het hele tracé.
Sharlee
Jean-Paul Kruk